Separacja

Jeżeli jeden z małżonków żąda orzeczenia separacji, a drugi orzeczenia rozwodu i żądanie to jest uzasadnione, Sąd orzeka rozwód.

Jeżeli jednak orzeczenie rozwodu nie jest dopuszczalne, a żądanie orzeczenia separacji jest uzasadnione, to Sąd orzeka separację.

Inaczej mówiąc, gdy w toku postępowania Sąd ustali, że między małżonkami doszło nie tylko do zupełnego, ale i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego wówczas orzeknie o rozwodzie. W sytuacji gdy mamy do czynienia z zupełnym rozpadem więzi małżeńskich, lecz bez cech trwałości (małżonkowie nie wykluczają, że kiedyś do siebie wrócą), wówczas Sąd orzeknie o separacji.

Tak, składając pozew o separację można domagać się orzeczenia wyłącznej winy współmałżonka.

Jeżeli masz pewność, że rozpad więzi małżeńskich nastąpił z wyłącznej winy współmałżonka, a ty w żaden sposób się do tego nie przyczyniłeś, wówczas możesz domagać się separacji z orzeczeniem o jego winie. To z kolei daje ci możliwość ubiegania się o alimenty od współmałżonka, jeżeli tylko wykażesz, że wraz z orzeczeniem separacji pogorszy się twoja sytuacja życiowa. W przypadku orzeczenia separacji za porozumieniem stron lub z winy obojga małżonków można domagać się alimentów tylko w przypadku pozostawania w niedostatku.

Warto jednak pamiętać, że orzekając separację na podstawie zgodnego żądania małżonków, sąd nie orzeka o winie rozkładu pożycia. W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy.

Tak, jak w przypadku rozwodu, w wyroku orzekającym separację Sąd obligatoryjnie rozstrzyga również kwestie związane z małoletnimi dziećmi stron – tj. sposób uregulowania władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktów rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka.

Małżonek pozostający w separacji nie może zawrzeć małżeństwa.

Orzeczenie separacji nie uchyla obowiązku zachowania wierności – nawiązywanie nowych relacji po orzeczeniu separacji nie jest wykluczone, lecz może mieć taki skutek, że w przypadku rozwodu małżonek, który po ustanowieniu separacji nie dochował wierności i nawiązał relację z inną osobą może być uznany za winnego rozkładu pożycia małżeńskiego.

Tryb orzekania o separacji uzależniony jest od tego, czy małżonkowie zgodnie żądają separacji, czy też nie.

W sytuacji gdy małżonkowie nie mają wspólnych, małoletnich dzieci i zgłaszają zgodne żądanie orzeczenia separacji wówczas sprawa rozpoznawana jest w trybie postępowania nieprocesowego – składamy do sądu wniosek o orzeczenie separacji, a nie pozew.

Przez zgodne żądanie małżonków z pewnością należy rozumieć wspólny wniosek małżonków zawierających zgodne żądanie orzeczenia separacji. Wymóg zgodnego żądania separacji spełniony jest także, gdy żądanie separacji składa jeden z małżonków, a drugi w piśmie procesowym złożonym przed pierwszą rozprawą, jak również w trakcie rozprawy zgadza się z tym żądaniem. Prowadzenie postępowania w trybie nieprocesowym powoduje, że sąd nie orzeka o winie rozkładu pożycia i małżonkowie są traktowani tak, jakby żaden z nich nie ponosił winy za ten rozkład. W razie cofnięcia wniosku albo wyrażenia w inny sposób braku zgody na orzeczenie separacji prowadzonej w trybie nieprocesowym na zgodny wniosek przez któregokolwiek z małżonków postępowanie umarza się.

W pozostałych przypadkach (brak zgodnego żądania małżonków lub posiadanie wspólnych małoletnich dzieci), sprawę o separację należy wszcząć poprzez wytoczenie przeciwko swojemu małżonkowi powództwa o separację.

Sprawa rozpoznawana jest w pierwszej instancji przez sąd okręgowy w trybie procesowym. Pozew o separację musi odpowiadać zarówno ogólnym wymogom pism procesowych, jak i wymogom dotyczącym pozwu, a ponadto powinien wskazywać żądania właściwe dla separacji, czyli nie tylko żądanie jej orzeczenia, ale również wnioski co do rozstrzygnięć, których sąd dokonuje obligatoryjnie.

Opłata sądowa w sprawie o separację, którą należy uiścić wraz ze złożeniem pozwu (tryb procesowy) wynosi 600,00 zł.

W przypadku separacji bez orzekania o winie stron Sąd zwraca z urzędu kwotę 300,00 zł i jednocześnie w orzeczeniu kończącym sprawę zasądza zwrot połowy pozostałej opłaty (150,00 zł) od współmałżonka (wówczas de facto realny koszt opłaty sądowej od pozwu wyniesie 150,00 zł).

Opłata sądowa w sprawie o separację na zgodne żądanie małżonków (tryb nieprocesowy) wynosi 100,00 zł.

Do pozwu o separację należy dołączyć:

• odpis aktu małżeństwa,
• odpisy skrócone aktów urodzenia wspólnych małoletnich dzieci małżonków,
• zaświadczenie o zarobkach oraz PIT,
• dokumenty wykazujące wysokość kosztów utrzymania rodziny (faktury, paragony, potwierdzenia przelewów).

Jeżeli separacja ma nastąpić z wyłącznej winy współmałżonka, wówczas do pozwu należy dołączyć wszystkie dowody wykazujące tę winę.

Podczas rozprawy w sprawie o separację (niezależnie od tego czy domagamy się orzeczenia o winie współmałżonka czy chcemy separacji za porozumieniem stron) Sąd musi ustalić, czy między stronami faktycznie doszło do zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego.

Sąd będzie zatem zadawał szereg pytań na temat przebiegu małżeństwa, przyczyn jego ustania, daty ustania więzi fizycznej, emocjonalnej i gospodarczej. W przypadku separacji z winy współmałżonka Sąd będzie ustalał również, na czym wina ta ma polegać.

Jeżeli małżonkowie posiadają wspólne małoletnie dzieci wówczas Sąd będzie musiał ustalić, czy separacja nie sprzeciwia się ich dobru. Ponadto Sąd będzie ustalał sposób uregulowania kontaktów z dziećmi, sprawowania nad nimi pieczy, nadto zadawał pytania na temat kosztów ich utrzymania.

Nie, korzystanie z usług fachowego pełnomocnika (adwokata, radcy prawnego) w sprawie o separację nie jest obowiązkowe.

Jeżeli uznasz, że jesteś w stanie samodzielnie sporządzić pozew o separację (albo wniosek w trybie nieprocesowym), zgromadzić i przedstawić odpowiedni materiał dowodowy oraz reprezentować swoje interesy bezpośrednio przed Sądem, wówczas nie masz obowiązku skorzystania z pomocy prawnej fachowca. W każdej innej sytuacji warto jednak rozważyć przekazanie sprawy profesjonaliście, który w sposób kompleksowy zadba o twoje interesy.

W przypadku, gdy powód (osoba składająca pozew o separację) nie stawi się na pierwszej rozprawie bez usprawiedliwionej przyczyny, wówczas Sąd zawiesi postępowanie. Jeżeli wniosek o podjęcie postępowania nie zostanie zgłoszony w ciągu trzech miesięcy od daty postanowienia o zawieszeniu postępowania, wówczas Sąd je umorzy.

Jeżeli jednak nieobecność powoda na rozprawie zostanie usprawiedliwiona, np. ze względu na chorobę to Sąd powinien wyznaczyć kolejny termin rozprawy.

Nieobecność pozwanego na rozprawie nie niesie za sobą takich skutków, jak nieobecność strony powodowej.

Niestawiennictwo pozwanego nie ma wpływu na przebieg toczącego się postępowania o separację. Warto jednak pamiętać, że pozwany utraci wówczas możliwość złożenia zeznań w sprawie i przedstawienia swojego stanowiska, co może mieć istotny wpływ na treść wyroku.

Jeżeli pozwany nie złożył odpowiedzi na pozew i nie stawił się na rozprawę, wówczas Sąd będzie mógł wydać wyrok zaoczny.

Do orzeczenia separacji może dojść wówczas, gdy między małżonkami doszło do zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego.

Zupełny rozkład pożycia oznacza zerwanie wszelkich więzi duchowych, fizycznych i materialnych, łączących małżonków. Podczas rozprawy Sąd będzie musiał ustalić, czy faktycznie doszło do zerwania wszelkich więzi małżeńskich między stronami.

Tak, cofniecie pozwu o separację jest możliwe.

Jeżeli współmałżonek nie otrzymał jeszcze z Sądu odpisu pozwu i nie zajął stanowiska w sprawie wówczas pozew można cofnąć w każdej chwili bez jego zgody. Jeżeli jednak współmałżonek otrzymał odpis pozwu, a tym bardziej gdy w odpowiedzi na pozew także zażądał separacji, wówczas cofnięcie pozwu wymaga zgody obojga stron.

Tak, od wyroku Sądu można się odwołać.

Małżonek niezadowolony z rozstrzygnięcia Sądu może złożyć apelację do Sądu Apelacyjnego w terminie 14 dni od doręczenia wyroku z uzasadnieniem. Zanim jednak wniesiemy apelację, w pierwszej kolejności należy złożyć do Sądu wniosek o uzasadnienie wyroku.

Taki wniosek należy zgłosić w terminie 7 dni od ogłoszenia wyroku. Należy wskazać w nim, czy domagamy się uzasadnienia całości, czy części orzeczenia. Jednocześnie do wniosku należy dołączyć opłatę w wysokości 100,00 zł.

Brak złożenia wniosku o uzasadnienie wyroku we wskazanym terminie skutkować będzie jego uprawomocnieniem, co pozbawi nas prawa do złożenia apelacji.

Jeżeli apelacja dotyczy całości orzeczenia, wówczas wyrok w całości pozostaje w nieprawomocności. Jeżeli jednak skarżymy tylko rozstrzygnięcie np. o alimentach czy kontaktach z dzieckiem, wówczas reszta postanowień wyroku uprawomocni się.