Kryzys po rozstaniu – co z dziećmi?

Nie ma żadnych wątpliwości co do tego, że zakończenie każdej relacji w naszym życiu jest trudnym doświadczeniem. Szczególnie jeżeli chodzi o zakończenie związku i rozstanie, na przykład rozwód w małżeństwie. Zależnie od tego jakie były relacje i stosunki między stronami, jak wiele ich łączyło i jak długo trwał związek, rozstanie to może być mniej lub bardziej bolesne.

Często osoba po rozstaniu cierpi tak bardzo, że można mówić o tym, że przechodzi w życiu kryzys. W takim stanie bardzo ciężko skupić się na sobie samym, a co dopiero na innych osobach, na przykład dzieciach. Niestety, osoby pogrążone w rozpaczy i kryzysie po rozstaniu, często zapominają o tym jak ważne jest, aby mimo całego bólu i zła, które dotknęło nas w związku, nie zapominać w tym okresie o dzieciach.

Dzieci, szczególnie małoletnie, bardzo często również przeżywają głęboki kryzys związany z rozstaniem rodziców. Pomoc i wsparcie w takim okresie jest bardzo ważne. Dzieci pozostawione w czasie rozstania rodziców „same sobie”, często w dorosłym życiu nadal nie są w stanie przepracować pewnych rzeczy i potrzebują na przykład terapii.

O tym w jaki sposób zadać o dzieci, pomimo przechodzenia kryzysu po rozstaniu, dowiesz się z niniejszego artykułu.

Przygotowanie dziecka do rozstania

Decyzja o rozstaniu na ogół nie jest decyzją pochopną, podejmowaną z dnia na dzień. Rozpad małżeństwa czy innego nieformalnego związku to najczęściej długotrwały proces, który trwa miesiącami, a najczęściej nawet latami. W związku z tym decyzja o rozstaniu, niezależnie czy podjęta zgodnie przez obie strony czy tylko przez jedną z nich, jest rozważana przez pewien okres.

Dlatego też bardzo często można i zaleca się przygotować do tej decyzji także dziecko i uprzedzić go o niej jeszcze przed faktycznym rozstaniem i np. wyprowadzką jednego z rodziców. Wobec tego również bardzo istotne jest, aby przedstawić dziecku sytuację i istniejącego w związku kryzysu, jednak zawsze zrobić to należy dobierając środki odpowiednie do wieku dziecka, stopniu rozwoju oraz jego możliwości poznawczych.

Co istotne, o rozstaniu najlepiej poinformować dziecko wspólnie z drugim rodzicem, aby uniknąć sytuacji, w której dziecko odniesie wrażenie jakoby traciło bezpowrotnie jednego z rodziców. Celem takiej rozmowy „przygotowawczej” jest przede wszystkim to, ażeby dziecko zrozumiało jak najlepiej decyzję podjętą przez swoich rodziców i nie poczuło się winne rozpadowi związku czy nie wzięło na siebie odpowiedzialności za to niepowodzenie i kryzys w rodzinie.

Wsparcie dziecka po rozstaniu

Przede wszystkim ważne jest, aby zawsze zapewnić dziecku możliwość rozmowy z kimś bliskim dla niego, kimś komu ufa, o całej trudnej sytuacji. Jest to o tyle istotne, że niekiedy dziecko wstydzi się rozmawiać o tym bezpośrednio z rodzicami, a zwierzenie się innej osobie może być naprawdę bardzo pomocne. Ważne też, ażeby sami rodzice nie próbowali obarczać dziecka swoimi problemami w związku z rozstaniem, a już tym bardziej nie próbowali wciągać go w konflikt z partnerem/partnerką.

Najgorszym co można zrobić w tej sytuacji jest próba wpływania na dziecko i nastawiania go przeciwko jednemu z rodziców, co niestety często ma miejsce w przypadku, w którym rodzice rozstają się w konflikcie. Kolejną istotną kwestią jest to, aby cały czas budować w dziecku przekonanie, że rozstanie rodziców w żaden sposób nie wpływa na sytuację między nimi a dzieckiem. Dziecko musi ciągle być w poczuciu, że niezależnie od rozwodu, jest dla swoich rodziców najważniejsze i zawsze będzie miało zapewniony nieograniczony kontakt z każdym z nich.

Dziecko i jego zachowanie zwarto „monitorować” regularnie i dopasowywać środki wsparcia zależnie od jego potrzeb. Jeżeli wymaga tego sytuacja warto zapisać dziecko do psychologa, czy nawet psychoterapeuty. Taka terapia może być bardzo pomocna i przede wszystkim jest ona w stanie zapobiec negatywnym skutkom w psychice dziecka, które mogłyby wystąpić nawet po latach, w szczególności w dorosłym życiu. Warto także poinformować wychowawcę czy pedagoga szkolnego o zaistniałej sytuacji. Obserwują oni bowiem dziecko w przedszkolu, szkole przez większą część dnia, a znając jego sytuację rodzinną będą bardziej uważni na jego zachowanie czy stan psychiczny.

O wsparciu dziecka warto także pamiętać, nawet już po rozstaniu i zażegnaniu związanego z nim kryzysem, jeśli jeden z rodziców wejdzie w nowy związek i założy nową rodzinę. Oczywiście nie ma w tym nic złego, natomiast należy pamiętać, żeby w żaden sposób nie odtrącać dziecka z poprzedniego związku. Regularne kontakty z nim, spotkania, poświęcanie mu tyle samo uwagi, ile wtedy, gdy rodzice jeszcze byli razem i razem mieszkali. Dziecko nie może odczuć, że przez rozstanie rodziców zostało odtrącone i „rodzice go mniej kochają”.

Wszystkie zabiegi wspierające dziecko po rozstaniu rodziców powinny w efekcie sprawić, że dziecko zaakceptuje zmiany i nie wpłyną one na niego negatywnie, tzn. będzie potrafiło odnaleźć się z nowej rzeczywistości. Osiągnięcie tego celu nastąpi, kiedy rodzice będą w pełni świadomi powagi sytuacji i tego jak rozstanie wpływa na dzieci. Tym samym muszą być wyczuleni na wszystkie sygnały, które jakkolwiek mogłyby świadczyć o trudnościach dziecka w przechodzeniu przez rozstanie rodziców.

Nie bój się prosić o pomoc dla dziecka innych osób

Wszystkie powyższe rady są niezwykle istotne i warto, aby w okresie po rozstaniu dbać nie tylko o siebie i swoje zdrowie zarówno fizyczne jak i psychiczne, ale również swojego dziecka. Oczywiście w teorii wszystko brzmi o wiele prościej, jednak w rzeczywistości kryzysy po rozstaniu mogą być tak głębokie, że jesteśmy ledwo w stanie zadbać o samego siebie.

Dlatego też należy pamiętać, że jeżeli sami potrzebujemy pomocy i nie jesteśmy w stanie zapewnić jej dziecku, nie bójmy się prosić o nią innych osób. Drugiego rodzica, który lepiej radzi sobie po rozstaniu, innych członków rodziny czy przyjaciół bądź specjalistów – pedagogów, psychologów czy innych terapeutów. Ważne jednak, aby była to osoba komfortowa i bezpieczna dla dziecka – taka, której ufa i nie boi się zwierzać. Osoba, która dobrze spędzi czas z dzieckiem i wspomoże go w tym trudnym okresie, jakim jest rozstanie rodziców.

Podsumowując, wsparcie dziecka jest ważne na każdym etapie rozstania rodziców. Nie tylko już po tym rozstaniu, ale także np. w trakcie postępowania rozwodowego. Priorytetem dla rodziców powinno być stworzenie dla dziecka takiej sytuacji, w której pomimo ich rozstania nie będzie czuło się w żaden sposób odtrącone i „mniej kochane” przez rodziców oraz nie będzie obwiniać się za rozpad małżeństwa swoich rodziców. Wiemy jednak, że najczęściej sami partnerzy mogą przechodzić ogromny kryzys i nie mają sił na objęcie dziecka odpowiednią opieką. W takiej sytuacji nie należy bać się prosić o pomoc. Nie ma nic złego w tymczasowym powierzeniu opieki nad dzieckiem innej osobie, której dziecko ufa i która wspomoże go w tym kryzysie.