Manipulacja w związku, małżeństwie, rodzinie

Całe nasze życie opiera się tak naprawdę na pozostawaniu w relacjach. Z początku są to głównie relacje rodzinne – z rodzicami, rodzeństwem czy dziadkami. W miarę upływu lat pojawiają się także relacje partnerskie, przyjaźnie i inne znajomości. Niestety, nie każda taka relacja, zawsze oznacza coś pozytywnego.

Bardzo często bowiem dochodzi w nich do wielu różnych zaburzeń czy nieprawidłowości. W szczególności zauważalne jest to w relacjach partnerskich, na przykład małżeńskich, ale także w relacjach z rodziną, głównie z rodzicami. Jedną z takich nieprawidłowości jest manipulacja. Zjawisko manipulacji jest bardzo niebezpieczne, a osoba będąca pod jej wpływem bardzo długo może pozostawać tego nieświadoma.

O tym czym jest manipulacja, gdzie może wystąpić oraz jak uwolnić się spod jej wpływu, dowiesz się z niniejszego artykułu.

Manipulacja – na czym polega?

Manipulacja jest zjawiskiem polegającym na ograniczającym lub całkowicie pozbawiającym innych osób kontroli nad daną sytuacją czy nawet całym ich życiem. Manipulacja powoduje najczęściej u osób będących jej ofiarami utratę samokontroli.

Osoba stosująca manipulację, tzw. manipulant, arbitralnie steruje daną osobą – jej odczuciami, sposobem myślenia czy zachowania się. Manipulacja jest zatem pewną formą emocjonalnego i psychicznego nadużycia, która powoduje szkody u osoby zmanipulowanej. Jest to o tyle groźne zjawisko, że najczęściej manipulacja jest bardzo subtelna i ciężko, nawet z perspektywy osoby trzeciej, dostrzec, że ktoś jest pod jej wpływem.

Manipulacja w psychologii często określana jest jako pewien proces. W jego trakcie manipulant stosuje przeróżne techniki i sposoby, aby wpływać na myśli, uczucia, zachowania czy decyzje innej osoby, na przykład męża czy żony bądź własnego dziecka. Osoby stosują manipulację w różnych celach, najczęściej chcą mieć pełną kontrolę nad drugą osobą, aby była im posłuszna. Manipulacja często stosowana jest też do wprowadzania innych w błąd, a następnie do wykorzystywania tego błędu dla własnych celów – to zjawisko często można dostrzec u tzw. zawodowych oszustów i naciągaczy.

Techniki manipulacyjne

Dzięki wielu badaniom, m.in. psychologicznym, nad zjawiskiem manipulacji, w nauce udało się wyodrębnić kilka najczęściej występujących technik używanych od manipulacji. Są to między innymi:

• izolacja – polegająca na dążeniu przez manipulatora do ograniczenia osobie manipulowanej kontaktów z innymi osobami, przede wszystkim z bliskimi jak rodzina czy przyjaciele, którzy mogliby zauważyć, że w ich relacji dzieje się coś niedobrego, a osoba jest zmanipulowana;
• kłamstwa – celowe wprowadzanie osoby manipulowanej w błąd, podawanie sprzecznych i fałszywych informacji, przy jednoczesnym zadbaniu o to, aby osoba zmanipulowana nie dowiedziała się prawdy;
• manipulacja emocjonalna – na przykład szantaż, groźby, wykorzystywanie słabszego położenia drugiej osoby;
• manipulacja seksualna – podobnie jak w przypadku manipulacji emocjonalnej, z tym że do szantażu bądź gróźb wykorzystywane są intymne relacje w związku.

Jak uwolnić się spod manipulacji?

Jak w przypadku każdej zaburzonej relacji jaką niewątpliwie jest taka, w której stosowana jest manipulacja, pierwszym krokiem do wyjścia z niej jest uświadomienie sobie istnienia problemu. To w przypadku bycia pod wpływem manipulatora wbrew pozorom nie jest wcale takie proste, a osoby zmanipulowane potrafią w takich toksycznych relacjach trwać latami.

Osoby silnie zmanipulowane najczęściej wymagać będą przejścia terapii pod okiem specjalisty. Zależnie od stopnia nasilenia wpływów manipulatora, konieczne może być również połączenie terapii z leczeniem psychiatrycznym, a niekiedy nawet farmakologią. Wiele osób dopiero w trakcie, bądź po procesie terapii jest w stanie odejść od partnera czy zerwać kontakty z członkiem rodziny – manipulatorem.

Proces terapii w omawianym przypadku jest niezwykle istotny. Podczas jej trwania można nauczyć się budowania zdrowych relacji, jak i poczucia własnej wartości. Co więcej, osoba taka może od nowa nauczyć się podejmować decyzje sama i uwolnić się spod wpływu manipulatora. Terapia pomaga również znaleźć źródło, dla którego osoba stała się podatna na manipulacje, co może zapobiec wplątania się w podobne relacje w przyszłości.

Podsumowując, manipulacja jest bardzo niebezpiecznym zjawiskiem. Techniki manipulacyjne zazwyczaj nie są bowiem stosowane w dobrych celach. Manipulacja bardzo często występuje w bliskich relacjach jak małżeństwo czy rodzicielstwo. Osobie zmanipulowanej nigdy nie jest łatwo uwolnić się spod wpływów manipulatora i zacząć żyć samodzielnie, natomiast z pomocą specjalistów jest to możliwe.