Obsesyjna miłość – stalking

Do niedawna w zasadzie tylko osoby popularne i rozpoznawane w społeczeństwie jak aktorzy, piosenkarze czy inni celebryci mogli stać się obiektem natarczywego prześladowania czy nachodzenia. Niestety, w obecnych czas dochodzi do sytuacji, w której wiele osób staje się ofiarą tzw. stalkingu, czyli uporczywego nękania bądź prześladowania ofiary. Bardzo często występuje on po zakończeniu związku, np. małżeństwa, gdy jedna ze stron nie może się z tym pogodzić. Obsesyjna próba utrzymania mimo wszystko związku, a zatem obsesyjna miłość, bardzo łatwo może się bowiem w ten stalking przerodzić.

O tym czym dokładnie jest stalking, czy jest on przestępstwem, co grozi za jego popełnienie oraz co robić gdy staliśmy się ofiarą stalkingu dowiesz się z niniejszego artykułu.

Stalking – na czym polega?

W definicji słownika języka polskiego stalking oznacza uporczywe nękanie bądź prześladowanie ofiary. Pod tym pojęciem mogą kryć się natomiast różne działania. Stalking może przybierać bowiem różne formy. Przykładowe z nich to:

• dręczenie ofiary,
• niedawanie mu spokoju,
• gnębienie,
• prześladowanie,
• szykanowanie,
• natarczywe próby kontaktu z ofiarą, np. liczne smsy, wiadomości na komunikatorach internetowych czy dokonywanie powtarzających się po sobie połączeń telefonicznych,
• stałe nagabywanie i nachodzenie ofiary w różnych miejscach, np. w miejscu zamieszkania czy pracy,
• śledzenie ofiary,
• grożenie ofierze,
• włamanie się do mieszkania ofiary,
• śledzenie korespondencji ofiary,
• wielokrotne, słowne lub fizyczne zaczepianie ofiary,
• uporczywe komentowanie wszystkich treści wstawianych przez ofiarę w mediach społecznościowych.

Powyższe przykłady są oczywiście tylko przykładami, nie ma bowiem katalogu zamkniętego działań, które będą skwalifikowane jako stakling.

Czy stalking to przestępstwo?

Stalking w wielu sytuacjach będzie stanowił przestępstwo. Zgodnie z art. 190a § 1 k.k. kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Przepis ten wskazuje zatem na cechy, które muszą zaistnieć w zachowaniu sprawcy, czyli tzw. stalkera, aby można było mówić o popełnieniu tego przestępstwa. Przede wszystkim jest to nękanie uporczywe, a zatem trwa przez pewien określony czas, musi być intensywne, nieustępliwe, notoryczne, obsesyjne, a co więcej odbywa się wbrew woli pokrzywdzonego. Można zatem wskazać, że nękanie będące przestępstwem oznacza zatem ustawiczne dręczenie i nie dawanie ofierze ani chwili spokoju.

Drugim z elementów tego przestępstwa jest poczucie zagrożenia u ofiary. Samo nękanie nie jest wystarczające by móc przypisać przestępstwo z art. 190a § 1 k.k. Stalker swoim zachowaniem musi zatem dodatkowo wywołać u pokrzywdzonego poczucie lęku, obawy przed jego osobą i jego działaniami. Ofiara musi odczuwać realne zagrożenie przed tym, że spotka ją ze strony stalkera jakaś krzywda czy przykrość.

Może bowiem dojść do sytuacji, w której stalking nie będzie przestępstwem, a co więcej będzie niejako legalny, np. jeśli zachowanie stalkera będzie jednorazowe, np. wysłanie kilku smsów i wykonanie kilku połączeń jednego dnia, przyjście do pokrzywdzonego do pracy i do domu wbrew jego woli, ale jednorazowo. To czy stalking wypełni znamiona przestępstwa zależy zatem od okoliczności konkretnej sprawy.

Odpowiedzialność karna za stalking

Sprawcy stalkingu, zgodnie ze wskazanym wyżej przepisem Kodeksu karnego grozi kara pozbawienia wolności w wymiarze od 6 miesięcy do lat 8. Grożąca kara za przestępstwo stalkingu jest zatem karą dość surową. Dodatkowo może zostać także orzeczony środek karny adekwatny do rodzaju tego czynu, czyli zakaz zbliżania się do pokrzywdzonego na wskazaną odległość lub zakaz kontaktowania z nim.

Jestem ofiarą stalkingu – co mogę zrobić?

W sytuacji, w której jesteśmy ofiarą stalkingu, który dodatkowo wypełnia znamiona przestępstwa z art. 190a § 1 k.k., jak najszybciej należy złożyć zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa do właściwych organów ścigania, czyli Policji bądź prokuratury. Co ważne, przestępstwo stalkingu jest przestępstwem ściganym na wniosek pokrzywdzonego, a nie z urzędu. Bez takiego wniosku sprawca – stalker nie będzie mógł być pociągnięty do odpowiedzialności karnej. Z uwagi na charakter tego przestępstwa, jeżeli odczuwamy realne zagrożenie ze strony stalkera, wraz z takim zawiadomieniem możemy także złożyć wniosek o zastosowanie wobec niego środków zapobiegawczych – zakazu zbliżania się do nas na jakąś odległość i/lub zakazu kontaktowania się z nami w jakiejkolwiek formie.

O środkach tych pisaliśmy szerzej w poprzednim artykule: Zakaz zbliżania oraz kontaktowania się.

Najważniejsze w takim postępowaniu jest zebranie wszystkich dowodów przestępstwa stalkingu. Mogą to być w szczególności wiadomości otrzymywane od stalkera (SMS, e-mail, w mediach społecznościowych), zdjęcia, nagrania wideo czy z dyktafonu. Możemy także złożyć wniosek o wezwanie w charakterze świadka osób, które były bezpośrednimi świadkami takiego nękania. Nasze zeznania jako pokrzywdzonego również będą bardzo istotne. Zbieranie dowodów warto rozpocząć jak najszybciej.

Podsumowując, stalking jest coraz częściej występującym w społeczeństwie zjawiskiem. Jeśli jego sprawca, czyli tzw. stalker, swoim zachowaniem wypełnia opisane wyżej znamiona, czyn ten stanowi przestępstwo ścigane na wniosek pokrzywdzonego. Jeżeli staliśmy się ofiarą stalkingu, trzeba reagować jak najszybciej, przede wszystkim ze względu na swoje bezpieczeństwo. zarówno przemoc fizyczna jak i psychiczna zawsze jest zjawiskiem niepożądanym. W takim przypadku warto zwrócić się o pomoc do profesjonalnego pełnomocnika, np. adwokata, doświadczonego w sprawach karnych, który pomoże sporządzić zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa i przeprowadzi nas przez cały proces.