Konsekwencje utrudniania kontaktów z dzieckiem.

Na wstępie warto wskazać, że niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów. Rodzicom przysługuje więc, niezależnie od władzy rodzicielskiej, prawo do bezpośredniej styczności ze swoim dzieckiem. Zdarza się jednak często, iż kontakty jednego z rodziców z dzieckiem doznają ograniczeń z przyczyn niezależnych od drugiego rodzica, np. z powodu niechęci samego dziecka.

Czy w takiej sytuacji rodzic, który nie wydaje dziecka na ustalone kontakty z drugim rodzicem może ponieść jakieś konsekwencje? O tym dowiesz się z niniejszego artykułu.

Utrudnianie kontaktów z dzieckiem – konsekwencje.

W pierwszej kolejności warto wskazać, że zgodnie z art. 598¹⁵ § 1 k.p.c., jeżeli osoba, pod której pieczą dziecko pozostaje, nie wykonuje albo niewłaściwie wykonuje obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy, uwzględniając sytuację majątkową tej osoby, zagrozi jej nakazaniem zapłaty na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem oznaczonej sumy pieniężnej za każde naruszenie obowiązku.

Z powyższego przepisu wynika, że rodzic, któremu utrudniane jest realizowanie kontaktów z dzieckiem, uregulowanych orzeczeniem sądu lub ugodą ma prawo zwrócić się do sądu z wnioskiem o zagrożenie drugiemu rodzicowi nakazaniem zapłaty określonej kwoty za każdy niezrealizowany kontakt z dzieckiem.

Wówczas Sąd, uznając, iż faktycznie dochodzi do nieuzasadnionego utrudniania przez jednego z rodziców spotkań z dzieckiem, wydaje postanowienie, w którym zagrozi temu rodzicowi nakazaniem zapłaty oznaczonej kwoty (np. 500,00 zł) na rzecz drugiego rodzica za każde niewykonanie kontaktów z małoletnim dzieckiem, ustalonych na mocy ugody lub orzeczenia sądu.

Powyższe rozwiązanie ma na celu zmobilizowanie rodzica, pod którego pieczą pozostaje dziecko do respektowania orzeczenia sądu, a przede wszystkim do respektowania prawa drugiego rodzica do bezpośredniej styczności z dzieckiem.

Warto mieć na uwadze, że jeżeli rodzic, mimo wydania postanowienia o zagrożeniu nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej, nadal nie będzie wykonywać orzeczenia sadu i dalej będzie utrudniać realizowanie ustalonych kontaktów, np. odmawiać wydawania dziecka na spotkania z drugim rodzicem, wówczas sąd orzeknie o nakazie zapłaty odpowiedniej kwoty, ustalając jej wysokość stosownie do liczby dotychczasowych naruszeń.

Nie ulega więc wątpliwości, że nieuzasadniona odmowa wydawania dziecka na kontakty z drugim rodzicem może być dotkliwa finansowo, mając na uwadze ilość niezrealizowanych spotkań. Przykładowo, jeżeli sąd ustali, że rodzic, pod którego pieczą dziecko pozostaje nie wydał dziecka 50 razy na spotkanie z drugim rodzicem, a wcześniej wydano postanowienie o zagrożeniu nakazaniem zapłaty kwoty 500,00 zł za każdy niezrealizowany kontakt, suma, jaką rodzic ten będzie musiał zapłacić na rzecz drugiego z nich może sięgnąć kwoty 25.000,00 zł.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 czerwca 2022 roku.

W tym miejscu może pojawić się pytanie, czy takie same konsekwencje spotkają rodzica, który nie czyni obiektywnych przeszkód drugiemu rodzicowi w realizowaniu kontaktów z dzieckiem, lecz do spotkań nie dochodzi z powodu niechęci małoletniego i stanowczej odmowy spotkania z rodzicem? Czy w tej sytuacji rodzic, pod którego pieczą dziecko pozostaje też będzie musiał płacić za niezrealizowane kontakty? Do czerwca 2022 roku taka sytuacja miała miejsce. Sąd nie badał wówczas przyczyn braku realizacji kontaktów z dzieckiem tylko to, czy spotkania faktycznie odbyły się, czy nie.

W dniu 22 czerwca 2022 roku Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok, w którym orzekł, że art. 598¹⁶ § 1 w związku z art. 598¹⁵ § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 1805, z późn. zm.) w zakresie, w jakim obejmują sytuacje, w których niewłaściwe wykonywanie lub niewykonywanie obowiązków związane jest z zachowaniem dziecka, niewywołanym przez osobę, pod której pieczą dziecko to się znajduje, są niezgodne z art. 48 ust. 1 zdanie drugie oraz art. 72 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Zdaniem Trybunału oczywiste było to, że swoisty automatyzm groźby sankcji pieniężnych oraz nałożenia tych sankcji na rodzica (opiekuna) za naruszenia wskazane odpowiednio w art. 598¹⁵ § 1 i art. 598¹⁶ § 1 k.p.c., bez względu na okoliczności faktyczne, które legły u podstaw tego naruszenia, przeczy funkcji, jaką w założeniu miały spełniać zaskarżone przepisy. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego nakłada obecnie na sądy opiekuńcze obowiązek badania, czy do niewykonania lub niewłaściwego wykonania obowiązków przez osobę, pod której pieczą znajduje się dziecko, doszło w wyniku uwzględniania woli dziecka (wyrażonej samodzielnie, bez wpływu osoby, pod której pieczą się ono znajduje), czy też nie. Od momentu wydania tego orzeczenia sądy mają więc obowiązek wzięcia pod uwagę sytuacji faktycznej stron, w tym przede wszystkim przyczyn, z powodu których nie dochodzi do realizowania kontaktów dziecka z rodzicem, czy odmowa wynika z postawy drugiego z rodziców czy niechęci dziecka, itd.

Tym samym, w sytuacji gdy Sąd ustali, że niewykonywanie obowiązków wynikających z orzeczenia sądu lub ugody związane jest z zachowaniem dziecka, niewywołanym przez osobę, pod której pieczą dziecko to się znajduje, nie obciąży tego rodzica obowiązkiem zapłaty określonej kwoty za każdy niezrealizowany kontakt.

W razie jakichkolwiek pytań czy wątpliwości w zakresie sporządzenia wniosku o zagrożenie nakazaniem zapłaty za niezrealizowany kontakt bądź odpowiedzi na taki wniosek, zachęcamy do skorzystania z porady prawnej adwokat Angeliki Rucińskiej, która zajmuje się sprawami związanymi z realizowaniem kontaktów z dziećmi.